نوید شاهد | فرهنگ ایثار و شهادت

کسب رتبه اول و دوم نویسندگان سومین همایش ملی جبهه مجازی ایثار و شهادت

هشدار زیارت اربعین این است که انسان باید بصیرت خویش را بالا ببرد و در بُعد اخلاقی، از عواملی چون دنیاطلبی، هواپرستی و در بُعد سیاسی، از گرایش به رهبران غیر الهی و اطاعت از آنان، دوری گزیند تا از سقوط خود و جامعه جلوگیری کند.

در این مقاله اهداف شکل‌گیری کنگره سرداران شهید و کارکرد آن‌ها بررسی می‌شود. روش سنجش این کارکرد براساس بررسی پایگاه‌های اطلاع‌رسانی این کنگره‌ها و کتابهای چاپی می‌باشد

بازی پازل با بیست و سه مرحله متنوع برای تقویت هوش کودکان و آشنایی آنها با فرهنگ شهادت و ایثار . برای سنین 8 سال سازنده بنیاد شهید و امور ایثارگران استان مرکزی

هدف اصلي اين پژوهش، شناسايي عوامل و موانع گسترش ترويج فرهنگ ايثار و شهادت در سازمان هاي دولتي و محافل عمومي در استان گلستان بوده و سئوالات پژوهش نيز بر همين مبنا طرّاحي گرديده است. جامعة آماري اين پژوهش، كاركنان سازمان هاي دولتي و محافل عمومي در استان گلستان بوده اند و تعداد 408 كارمند و 613 نفر از افراد شركت كننده در نماز جمعه، تماشاگران مسابقات ورزشي و افراد شركت كننده در مراسم يادواره هاي شهدا به عنوان نمايندگان محافل عمومي در نظر گرفته شده است. روش قالب در اين پژوهش، پيمايشي بوده و براي جمع آوري اطّلاعات از ابزارهاي مصاحبه و پرسش نامه استفاده گرديده است. جهت شناخت ميزان روايي ابزار از تكنيك ضريب آلفاي كرانباخ استفاده و براي تعيين اعتبار پرسش نامه از تكنيك اعتبار صوري استفاده گرديده است. مهم ترين نتايج اين پژوهش، اين واقعيّت است كه ميانگين نظرات پاسخ گويان كارمند در مورد متغيّر شرايط موجود در جامعه 3/3 از 5 و ميانگين پاسخ گويان محافل عمومي 66/1 از 5، ميانگين نظرات پاسخ گويان در مورد اثر كوشش هاي و تلاش روحانيّون در گسترش فرهنگ فوق 8/1 از 5 براي پاسخ گويان محافل عمومي و پاسخ گويان كارمند 2/1 از 5 و ميانگين نظرات پاسخ گويان كارمند در مورد متغيّر عمل كرد و رفتار و... مسؤولان در گسترش فرهنگ فوق 6/2 از 5 و پاسخ گويان محافل عمومي 8/2 از 5، ميانگين نظرات پاسخ گويان در مورد اثر كم توجّهي و عدم تكريم ايثارگران در كاهش و ضعف فرهنگ مورد مطالعه در نظر پاسخ گويان 7/3 از 5 و در نزد پاسخ گويان محافل عمومي 7/1 از 5 بود كه داده هاي فوق بيان كنندة اثر متغيّرهاي مستقل در ترويج و يا عدم ترويج فرهنگ مورد مطالعه در سازمان هاي دولتي و محافل دولتي است. با لحاظ كردن نتايج داده هاي توصيفي و تحليلي، پيشنهادهايي براي شناسايي موانع و در راستاي آن به گسترش فرهنگ ايثار و شهادت ارائه گرديده است كه مي توان مهم ترين پيشنهاد اين پژوهش را بدين شرح بيان نمود كه براي بر طرف نمودن موانع ترويج فرهنگ ايثار و شهادت در جامعه بايد اقداماتي بنيادي در سطح كلان در راستاي اصلاح شرايط اجتماعي و فرهنگي جامعه انجام داد و در كنش هاي افراد تأثيرگذار مانند روحانيّت، مسؤولان جامعه، دگرگوني ايجاد نمود. بازانديشي در شيوه هاي تكريم ايثارگران، ايجاد هماهنگي بين نهادهاي متولّي و از همه مهم تر، انتخاب مسؤولاني در استان كه در حدِّ متوسّط از شاخصه ها و مؤلّفه هاي فرهنگ ايثار و شهادت برخورار باشند، مي تواند كارساز باشد. هم چنين آموزش و هدايت جامعة ايثارگري در جهت حفظ وجاهت اجتماعي و... مي تواند باعث گسترش فرهنگ ايثار و شهادت در محافل عمومي و سازمان هاي دولتي باشد و در مجموع هماهنگي بين سطوح كلان، ميانه و خُرد و از همه مهم تر، شفّاف نمودن فرهنگ ايثار و شهادت در جامعه و عامليّت به فرهنگ فوق از سوي متولّيان مي تواند در نكليدواژه ها:1ـ شهادت 2ـ ايثار 3ـ فرهنگ شهادت 4ـ فرهنگ ايثار5ـ محافل عمومي نمودن فرهنگ فوق كمك هاي زيادي نمايد.

پژوهش حاضر با هدف سنجش اثربخشي آثار گرافيك محيطيِ به كار رفته در ترويج فرهنگ ايثار و شهادت در سطح شهر مشهد به انجام رسيده است و روش مورد استفاده جهت دست يابي به هدف مذكور، برمبناي روش اسنادي و تكنيك تحليل محتواي آثار توسط داوران ذي صلاح مي باشد. به دليل اهميتِ هزينه اي و راهبرديِ برخي از آثار نسبت به ساير توليدات گرافيكِ محيطي، پرداختن كيفي به آن دسته از آثار (ازجمله تصاوير ديواري و بيلبوردهاي اجراشده توسط بنياد شهيد) را به دنبال تهيه ي فهرستي از كارهاي انجام شده برگزيديم و در ادامه به ارزيابي عميق و كيفي، توسط داوران پرداختيم. ارزيابي هاي انجام شده در چهار محور بيروني، دروني(تصويري-نوشتاري)، محتوايي و نحوه ي تأثير بر مخاطب صورت پذيرفت. در بين آثار مورد مشاهده، بيش ترين مطلوبيتِ ارزيابي بيروني را تصوير ديواري دبيرستان حكمت؛ بيش ترين مطلوبيتِ ارزيابي دروني را (هم به لحاظ نوشتاري و هم تصويري) بيلبورد ميدان شهيد فهميده و بيش ترين هم خواني عوامل به كاررفته و مفاهيم القاشده را بيلبورد تقاطع دوم بهشت رضا(ع) داشته است. ازجمله بيش ترين محتواهاي القاشده «توجه به معنويات در زندگي»، «مقاومت در مقابل دشمنان» و «رفتن به سوي كمال» بوده است. تعداد 8 اثر حايز توان ايجاد باور در مخاطب، 8 اثر داراي توان تحريك عاطفيِ مخاطب و در پايين ترين سطح تأثيرگذاري، از منظر داوران 4 اثر تنها توان آگاهي رساني به مخاطب را داشتند.

هدف اين پژوهش، بررسي نقش دورة راهنمايي كشور در انتقال فرهنگ شهادت ، ايثار و جهاد بر اساس تحليل محتواي كتابهاي درسي فرهنگ اسلامي فارسي و علوم اجتماعي بوده است. روش پژوهش توصيفي از نوع تحليل محتوا و جامعة آماري شامل كليه كتابهاي درسي دورۀ راهنمايي كشور در سال تحصيلي 86-1385 بود. حجم نمونه برابر با 9 كتاب درسي فرهنگ اسلامي و تعليمات ديني، فارسي و علوم اجتماعي دورة راهنمايي بود. روش نمونه گيري هدفمند بود. ابزار اندازه گيري فهرستوارة تحليل محتواي كتاب هاي درسي بر اساس فرهنگ شهادت ، ايثار و جهاد بود كه توسط محقق ساخته شد. اين فهرستواره داراي 36 مؤلفه مربوط به فرهنگ شهادت ، ايثار و جهاد بود. پايايي آن از راه ضريب توافقي 75/93 به دست آمد. اطلاعات حاصله با استفاده از شاخص آماري فراواني تجزيه و تحليل گرديد. عمده ترين نتايج به دست آمده به شرح زير بود:طبق نتايج به دست آمده، در كتابهاي درسي فرهنگ اسلامي و تعليمات ديني، فارسي و علوم اجتماعي دورة راهنمايي كشور در مجموع 507 بار، به مؤلفه هاي فرهنگ شهادت ، ايثار و جهاد توجه شده است كه بيشترين توجه به مؤلفه هاي مقاومت و ايستادگي (68 مرتبه)، مبارزه با ظلم و جهل (54 مرتبه)، تعاون (45 مرتبه) و مبارزه در راه خدا (43 مرتبه) و كمترين توجه به مؤلفه هاي دوري از خواري و ذلت (1 مرتبه)، دوري از دنيا پرستي (2 مرتبه)، اداي تكليف الهي (2 مرتبه) و دل كندن از علايق (3 مرتبه) بوده است.

در اين تحقيق ضمن تبيين اهميت و جايگاه فرهنگ خدمت رساني به مردم و فرهنگ شهادت ، تحليلي نيز از تعامل دو فرهنگ ياد شده ارائه گرديده است. همچنين از مسئوليت پذيري انسان در قبال خداي متعال، خود و جامعه (رعايت حقوق الهي، انساني و اجتماعي) به عنوان زمينه و بستر شكل گيري تعامل مذكور مطالبي ذكر شده است. در بخش ديگر تحقيق، نگاهي اجمالي به وضعيت عمومي خدمت رساني به مردم در نظام اداري كشور و آسيب شناسي آن داشته ايم. در پايان نيز ضمن نتيجه گيري، پيشنهادها و راهكارهاي كاربردي بيان شده است. اين تحقيق به شيوه استنادي (كتابخانه اي) و برخي مشاهدات عيني صورت پذيرفته است.

بر كسي پوشيده نيست كه فرهنگ شهادت همواره چه نقش شگرفي در رشد و بالندگي مسلمانان در صدر اسلام و همچنين رشد روزافزون اسلام در بين مناطق مختلف جهان در دوره هاي بعدي تاريخ ايفاء كرده است. پيروزي انقلاب اسلامي ايران و تداوم و استحكام روزافزون آن، همچنين مقاومتهاي بي نظير مسلمانان فلسطين در برابر تجاوز و گردن كشي صهيونيستها از نمونه هاي بارز نقش فرهنگ شهادت در دوره ي معاصر مي باشد. اكنون با در نظر گرفتن مقدمه ي بالا، اگر بپذيريم كه فرهنگ شهادت ، يكي از اصلي ترين اركان حفظ، بقا و تداوم اسلام و مسلمين در جهان است، آنگاه اين سئوال قابل طرح است كه چگونه مي توان فرهنگ شهادت را پرورش و ترويج داد؟ براي پاسخ گويي به سوال مذكور، قبل از هر تلاشي بايستي به سراغ اسلام و منابع معتبر آن يعني قرآن و عترت رفت. چرا كه شهادت ريشه در اسلام و آموزه هاي قرآني دارد. به همين خاطر، نگارنده بر اين باور است كه براي پاسخ گويي به سوال فوق، ابتدا بايستي مفهوم شهادت در اسلام تبيين گردد. مفهوم پردازي شهادت ما را به سوي مؤلفه هاي بنيادين آن هدايت مي كند. مؤلفه هاي بنيادين مفهوم شهادت عبارتند از آگاهي، بينش و بصيرت، حق جويي، حق گروي و حق گويي، ايمان و عمل صالح، اخلاق متعالي و خدايي، جستجوي رضاي خدا، روشن گري و آگاهي بخشي و بالاخره عدالت جويي، عدالت خواهي و قيام به عدالت. شناسايي عناصر بنيادين مهفوم شهادت، دلالت بر آن دارد كه شكوفايي و پرورش اين عناصر، مقدمه ي رشد و گسترش فرهنگ شهادت است. به عبارت ديگر، رشد و پرورش فرهنگ شهادت ، امري پسيني و وابسته به پرورش عناصر نامبرده مي باشد. از اين رو با توجه به نتايج فوق پيشنهاد مي شود كه تمامي نهادهاي تربيتي، شكوفايي و پرورش اين عناصر بنيادين را سر لوحه ي اهداف و برنامه هاي خود قرار دهند. در اين صورت، به نظر مي آيد كه ديگر نيازي به تلاشي مستقل براي رشد و گسترش فرهنگ شهادت نباشد.

در فرهنگ بشري ، هميشه انسان هاي فداكار مورد احترام بوده اند. حتي كساني كه شهامتِ از خود گذشتگي ندارند ، در برابر عظمت انسان هاي از جان گذشته ، خضوع مي كنند و زبان به تحسين آنان مي گشايند . در فرهنگ دين ، ايثار و شهادت علاوه بر نيكنامي ، داراي ارزش معنوي و روحاني است . انسان فداكار ، ازعلائق خويش در راه هدف هاي متعالي ، مي گذرد ، تا به رضايت حضرت حق دست يابد . قداست شهيد بر اصولي چون " از اويي و به سوي اويي"، " كرامت و منزلت انسان" ، پويايي انسان "، " كمال نيكويي"، " مسابقه در نيكي ها "،" مرگ آگاهانه" ، اخلاص" ، "زندگي راستين " و تـأسي به الگوهاي جاودانه “ متكي است